["One Flew over the Cuckoo's Nest (SE)"]

Het leven van de patiënten van een zwakzinnigeninrichting verandert spoorslags als gevangene Randle Patrick McMurphy (Jack Nicholson) voor een psychiatrisch onderzoek op de afdeling verschijnt. McMurphy probeert wat leven in de brouwerij te brengen en slaagt erin om de patiënten op te fleuren. Zo leert hij hen basketbal te spelen en te gokken tijdens het kaartspel. Om zich aan de alledaagse afstompende routine te onttrekken weet hij met behulp van "Chief" (Will Sampson), een enorm grote maar doofstomme Indiaan, uit de beveiligde inrichting te ontsnappen en trakteert hij een aantal lotgenoten op een vistochtje. De gekken vinden het allemaal prachtig. Dit in tegenstelling tot de onderkoelde hoofdzuster Mildred Ratched (Louise Fletcher) die geen vat op de charismatische nieuwkomer weet te krijgen. Tussen McMurphy en Ratched botert het dan ook allerminst. De directie van de inrichting is van mening dat McMurphy helemaal niet gestoord is en wil hem weer terugsturen, maar Ratched denkt daar heel anders over en vindt dat hij moet blijven. Zij weet de directie te overtuigen en McMurphy's verblijf in de inrichting wordt met onbepaalde tijd verlengd. McMurphy die zich het lot van de patiënten heeft aangetrokken besluit desondanks uit de "hel" te ontsnappen en naar Canada uit te wijken. Maar op de afscheidsavond loopt het geplande feestje iets uit de hand en neemt de monsterlijke Ratched wraak?

Met One Flew Over The Cuckoo's Nest plaatst regisseur Milos Forman de toeschouwer in de relatief onbekende wereld van een psychiatrisch ziekenhuis. Taboes als schoktherapie en lobotomie worden schromeloos getoond en maken diepe indruk De opnamelocatie was feitelijk een echt ziekenhuis waar de ingehuurde cast repeteerde in sessies met echte patiënten. Volgens de regisseur ontstond zo een causaal verband met de weergave van de realiteit. De film geeft dan ook een ingetogen maar een natuurgetrouw beeld van de afdeling met geesteszieken. Geen enkel moment heb je ook maar het idee dat naar acteurs wordt gekeken. Jack Nicholson (The Shining, 1980) en Louise Fletcher zijn beide fenomenaal. Maar ook de debuterende acteurs Christopher Lloyd en Brad Dourif mogen bij naam genoemd worden. Een werkelijk zelden vertoonde combinatie van regie en acteertalent. De film die gebaseerd is op de gelijknamige bestseller van Ken Kesey, wist de vijf belangrijkste Oscar nominaties (Beste Film, Beste Regie, Beste Acteur, Beste Actrice en Beste Scenario) te verzilveren. Daarnaast werden talloze andere prijzen in de wacht gesleept.
One Flew Over The Cuckoo's Nest is een ongekend heftig drama met zwartgallige humor van een hoog gehalte. Op sommige momenten krijgen de lachspieren vreselijke zenuwimpulsen te verwerken die echter op het laatste moment worden geblokkeerd door het besef dat de getoonde beelden berusten op pure ernst. Geleidelijk aan zie je dat McMurphy's relatie met de patiënten verbetert en zie je zelfs een soort vriendschap ontstaan. Aan de andere kant is daar ook de relatie tussen McMurphy en zuster Ratched. De manier waarop zij de patiënten behandeld is een doorn in het oog van McMurphy waardoor tussen hen beiden een onuitgesproken koude oorlog ontwikkelt. One Flew Over The Cuckoo's Nest is een klassieker bij uitstek en deze film kan je vele malen bekijken zonder dat je je daarbij zult vervelen. Kortom: een must see twice (or more) movie.

Beeldkwaliteit

Het beeld is anamorf, in tegenstelling tot het oorspronkelijke bioscoopformaat van 1.85:1, in het aspect van 1.78:1 vastgelegd. Over de geringe hoeveelheid materiaal dat ontbreekt maken we ons in dit geval in het geheel niet druk om. Hulde aan Warner voor de wijze waarop dit document uit de filmgeschiedenis is gerestaureerd. Vrijwel nergens is te zien dat het hier een film uit 1975 betreft. Het beeld is scherp met goed contrast. De kleuren zijn prima opgepoetst en ogen weer als nieuw. Het zwartniveau is gedurende de film van een goed niveau. Schaduwdetail is overwegend goed. Het beeld is digitaal ontdaan van vuil en beschadigingen wat heeft geleid tot een schoon plaatje waarin soms een minimale filmgrain valt te ontwaren. De transfer bevat, zij het niet verontrustend, in een aantal scènes edge-enhancement. De film is met een hoge bitrate vastgelegd. Geregeld zien we dat de bitrate 9 Mb/s overschrijdt. Artefacten als gevolg van de MPEG-2 compressie zien we dan ook nauwelijks. De optionele ondertiteling is onder in het beeld geplaatst maar had voor het mooie iets lager geplaatst kunnen worden. De ruim twee uur durende film is opgedeeld in 33 chapters en is vastgelegd op een dual layer (DVD-9) waarbij de laagwisseling licht merkbaar is.

Geluidskwaliteit

Het oorspronkelijke mono filmgeluid is onder handen genomen en geremasterd naar een Dolby Digital 5.1 track. Zoals Warner enige tijd geleden al heeft aangekondigd is de bitrate van 384 kb/s opgekrikt naar 448 kb/s. Voor deze film had dit nu ook weer niet gehoeven want de film is voornamelijk dialoog georiënteerd als het om het geluid gaat. Maar goed? we zijn er blij mee dat Warner nu de woorden in daden om heeft gezet. Verwacht bij deze film geen geluid dat veel richting heeft. Het enige stereo is afkomstig van de filmmuziek en wordt voornamelijk weergegeven via de frontluidsprekers. Op een enkel effectje na doet het surroundkanaal geen dienst. Hetzelfde geldt min of meer voor het subwooferkanaal. Het geluid klinkt helder, bevat geen slis- of andere bijgeluiden en is alleszins acceptabel voor een film uit 1975.

Extra's

Op de eerste disc is naast informatie omtrent cast & crew een overzicht van de prijzen die de film in de wacht wist te slepen opgenomen. De meest in het oog springende bonus op deze disc is het audio commentaar dat via het selectiemenu is te selecteren. In het commentaar horen we de drie stemmen van Milos Forman (regisseur), Michael Douglas (producer) en Saul Zaentz (producer). De stemmen zijn onafhankelijk van elkaar opgenomen waardoor tussen de drie personen helaas geen interactie is. Desondanks is het commentaar een bijzonder zinvolle aanvulling op de film omdat je veel achtergrondinformatie krijgt aangeboden. Zeker de moeite waard om te beluisteren. Helaas is het commentaar niet voorzien van ondertiteling.
Deze Special Edition wordt geleverd met een bonus disc (DVD-5) waarop een extra lange "Making Of" is aangebracht. In deze bijna 48 minuten durende special vertellen o.a. Michael Douglas, Kirk Douglas en Saul Zaentz hoe het boek van Ken Kesey, waarvan Kirk Douglas de rechten had gekocht, uiteindelijk bij de latere regisseur Milos Forman terechtkwam om het boek te verfilmen. Je ziet interviews met cast & crew en beeldmateriaal uit de film. Jammer is dat we geen interview met Jack Nicholson voorgeschoteld krijgen zodat we zijn zienswijze op de film zouden weten. Deze extra is Nederlands ondertiteld en heeft een beeldformaat van 4:3.
Vervolgens kan je een achttal verwijderde scenes bekijken. Deze worden gepresenteerd in het aspect 1.85:1 (LTBX 4:3). De fragmenten zijn keurig voorzien van Nederlandse ondertiteling maar we horen of zien helaas niet wat de reden is dat de beelden niet in de uiteindelijke film zijn verwerkt. Als laatste bonus is de bioscoop trailer te bekijken.
Je kan je afvragen of deze titel terecht een Special Edition genoemd mag worden. Ik ben van mening dat dit gerechtvaardigd is. Het gaat per slot van rekening niet om het aantal extra's maar om de kwaliteit. En die is dik in orde. Bovendien heeft Warner mijns inziens er terecht voor gekozen om niet alles op één disc te proppen. Concessies aan de kwaliteit van de transfer heeft men niet gemaakt waardoor de bitrate waarmee de film is vastgelegd verhoogd kon worden. Als laatste het memorabele feit dat Warner niet de voor hun zo bekende snapper verpakking heeft gebruikt maar een heus digipack.

One Flew Over The Cuckoo's Nest is een prachtige film die nimmer zal vervelen. Deze film kan je keer op keer bekijken en zal je telkens weten te raken en daarmee is het één van de weinige films die absoluut niet in de "Feel Good Movie" categorie thuishoort. Het is genieten geblazen van een voortreffelijke cast met Jack Nicholson in de hoofdrol. De Special Edition is met precisie op DVD vastgelegd. Het beeld dat uitmuntend is geremasterd ziet er fantastisch uit voor een film uit 1975. Ook het geluid is netjes opgeknapt en is technisch voor elkaar. De extra's zijn kwalitatief prima en geven interessante achtergrondinformatie. Eigenlijk kan je maar één ding stellen en dat is dat One Flew Over The Cuckoo's Nest een prachtig document uit de filmgeschiedenis is die het verdient om opgenomen te zijn in elke collectie.