["Cabinet des Dr. Caligari, Das"]

In de Duitse stad Holstenwall begint de jaarlijkse kermis, die altijd veel publiek trekt. Dr. Caligari (Werner Krauss) vraagt ook permissie om met een stand op de kermis te staan. Hij wil namelijk zijn bijzondere attractie aan het volk tonen: Cesare (Conrad Veidt), een slaapwandelaar die al 23 jaar slaapt. Francis (Friedrich Feher) en zijn vriend Alan (Hans Heinrich von Twardowski) bezoeken een voorstelling van Dr. Caligari, waarin Cesare voorspelt Cesare dat Alan het ochtendgloren niet meer zal meemaken. De volgende ochtend wordt Alan dood gevonden in zijn bed. Vermoord. De verdenkingen gaan al snel richting Caligari en zijn slaapwandelaar. Als vriendin Jane (Lil Dagover) wordt ontvoerd gaat Francis op onderzoek uit.

Het is dit jaar 100 jaar geleden dat Das Cabinet des Dr. Caligari verscheen. Deze expressionistische film van Robert Wiene uit de hoogtijdagen van de Duitse cinema heeft een bijzondere plek in de filmgeschiedenis. Het verhaal is even eenvoudig als doeltreffend. Een hypnotiseur, Dr. Caligari, wordt verdacht van een aantal moorden in een klein stadje, die door zijn assistent, de gehypnotiseerde slaapwandelaar Cesare, zouden zijn gepleegd. De film wordt verteld als flashback van Francis, die in het stadje zijn vriend bezoekt. Nadat zijn vriend na een voorspelling van Cesare plotseling overlijdt, gaat Francis op onderzoek uit en komt al snel bij Dr. Caligari terecht. Das Cabinet des Dr. Caligari wordt alom beschouwd als de eerste horrorfilm. Maar niet zozeer de horrorelementen, maar juist de vormgeving maken deze film bijzonder. Het getekende stadsgezicht, de geschilderde schaduwen of de scheve woningen waren nog niet eerder vertoond. Deze  expressionistische decors en daarbij het overgedramatiseerde spel – ook wel over acting genoemd – waren voor die tijd revolutionair. In die dagen was de film nauwelijks succesvol, maar door de jaren heen is de waardering gegroeid en wordt nu omschreven als een klassieker. Deze film had een grote invloed op de Duitse films van de jaren ’20. Latere films als Nosferatu en Der Letzte Mann van F.W. Murnau en Metropolis en M van Fritz Lang haalden hun invloeden uit Das Cabinet des Dr. Caligari. En de donkere, duistere elementen zien we later terug in het Film Noir-genre uit de jaren ’40 en ’50.
Das Cabinet des Dr. Caligari is misschien niet voor iedereen weggelegd, maar iemand die zich ook maar een beetje liefhebber van filmgeschiedenis vindt, moet deze film gezien hebben. Nu, 100 jaar na dato, is dat voor iedereen weer mogelijk door de heruitgave van de film op DVD in de Silent Cinema Collection-reeks. Hieronder lees je of dit een geslaagde uitvoering is of niet.

Beeldkwaliteit

Deze op DVD van Das Cabinet des Dr. Caligari is een een-op-een heruitgave van de versie uit 2008. Dat betekent dat er geen gebruik is gemaakt van een gerestaureerde kopie van de film. In 2014 is de film namelijk volledig gerestaureerd en in 4K-resolutie gescand. Die is werkelijk prachtig, maar de versie op DVD heeft nogal wat beperkingen (zie verschil in screenshot 3). Het beeld staat niet strak, bevat veel ruisonderdrukking en zit vol beschadigingen en krassen. Tel daarbij op dat het beeld ook nog interlaced is opgebouwd en je snapt wel dat het niet meer goed kan komen. Het beeld is nog in 1.33:1-formaat en de kleurtinten uit het origineel zijn wel behouden, maar dat is eigenlijk het enige positieve dat we kunnen melden. Ter gelegenheid van de 100e verjaardag verdient deze klassieker echt meer dan een simpele heruitgave.

Geluidskwaliteit

Das Cabinet des Dr. Caligari stamt nog uit het geluidloze tijdperk van de film. Geen geluid en dialoog dus, maar (Duitse) tussentitels. Op de DVD staat als begeleiding een muziektrack in Dolby Digital 2.0-formaat. Deze jazz-fusionachtige muziektrack met elektrische gitaar en saxofoon is echter verschrikkelijk en pas in z’n geheel niet bij het karakter van de film. Doe jezelf een plezier en zet het geluid uit bij deze film. Dan komt deze veel beter tot z’n recht. Over de technische kwaliteit van de muziektrack valt niets te klagen, maar over de inhoud des te meer.

Extra's

De DVD van Das Cabinet des Dr. Caligari heeft statische menuscherm waar de instellingen voor ondertiteling en hoofdstukken kan worden gekozen. Er staan geen extra’s op deze DVD-uitgave.

Tijdens de jaarlijkse kermis laat Dr. Caligari zijn bijzondere attractie zien: een slaapwandelaar die al 23 jaar niet wakker is geworden. Maar niet veel later worden en mensen vermoord. De verdenkingen gaan al direct richting Dr. Caligari. Das Cabinet des Dr. Caligari wordt met recht een van de eerste horrorfilms genoemd. Met z’n expressionistische vormgeving heeft deze film een bijzondere plek in de filmgeschiedenis ingenomen. Dit jaar bestaat de film 100 jaar en vanwege dat feit is de film opnieuw op DVD uitgebracht. Dat valt te prijzen, maar de kwaliteit is nog identiek aan die van de versie uit 2008 en die was al niet al te best. Goed dat de film weer beschikbaar is, maar Das Cabinet des Dr. Caligari verdient ter gelegenheid van de verjaardag veel meer.