["Experiment, The"]

Na ontslagen te zijn trekt een advertentie de aandacht van Travis (Adrien Brody). Daarin worden proefpersonen gevraagd voor een experiment van twee weken. De beloning die daar tegenover staat is duizend dollar per dag. Travis besluit om zich in te schrijven. Op de eerste selectiedag ontmoet hij Barris (Forest Whitaker), een rustige en gelovige man. Na interviews en diverse tests weten beide heren door de selectie te komen en mogen ze dus meedoen aan het experiment, samen met zo’n twintig andere mannen. Bij het experiment zal de groep in tweeen gedeeld worden en krijgt de ene groep de rol van gevangenisbewaarder en de andere groep de rol van gevangene. Travis wordt bij de gevangenen ingedeeld, Barris bij de bewakers. Twee weken lang worden ze opgesloten in een nepgevangenis, waar de gevangenen zich moeten houden aan vooraf opgestelde regels. Deze regels moeten worden gehandhaafd door de gevangenisbewaarders. Als ze dat niet adequaat genoeg doen, zullen de onderzoekers een rode lamp laten branden en krijgt niemand zijn geld. Al gauw blijkt dat een dergelijke setting zelfs de meest normale mensen vreselijke dingen kan laten doen.

In 1971 voerden onderzoekers van de universiteit van Stanford een bizar experiment uit. Ze namen een groep van 24 mannelijke vrijwilligers, gaven hen willekeurig de rol van gevangene of gevangenisbewaarder en sloten hen twee weken op in een namaakgevangenis in de kelders van Stanford. Al na zes dagen werd het experiment echter gestopt, omdat de zaken zwaar uit de hand liepen. In 1999 verscheen er een boek dat geïnspireerd was op dit controversiële experiment, getiteld "Black Box". Dit boek was dan weer de inspiratie voor de Duitse film Das Experiment, die in 2001 verscheen. Das Experiment toonde op effectieve en voldoende geloofwaardige manier hoe mensen kunnen veranderen als ze in een bepaalde rol/situatie worden geplaatst. De film is niet helemaal zonder tekortkomingen (clichés en toevalligheden), maar werkt wel. Heel anders is dat bij de onlangs verschenen Hollywoodproductie The Experiment, een film die gebaseerd is op Das Experiment. Er zijn diverse redenen aan te wijzen waarom The Experiment niet werkt. Zo is van enige subtiliteit geen sprake. Geen duidelijker voorbeeld dan Forest Whitaker, die op dik aangezette manier een machtsgeile bewaker neerzet. En om er zeker van te zijn dat je als kijker weet dat Whitakers personage opgewonden raakt van macht - zijn overdreven acteerwerk zegt blijkbaar niet voldoende - glijdt de camera op een gegeven moment af naar zijn broek, die door (hoe zeggen we het netjes) een bepaalde "lichamelijke reactie" bijzonder strak gespannen staat. Over gebrek aan subtiliteit gesproken. Ook de opzet van het experiment is ietwat anders dan bij de Duitse versie, en stuurt veel meer aan op conflict. Dit alles heeft mede tot gevolg dat de geloofwaardigheid ver te zoeken is. Kon je bij Das Experiment nog wel geloven dat zoiets echt zou kunnen gebeuren, bij The Experiment is dat veel minder het geval. Dat komt ook omdat in de Amerikaanse versie de onderzoekers buiten beeld blijven nadat het experiment is gestart. Voorafgaande aan het experiment ondervragen ze de proefpersonen en onderwerpen ze hen aan verschillende tests (waarbij zelfs een rolletje is weggelegd voor de meest geliefde en tegelijkertijd meest gehate weerman van Nederland), maar daarna zijn ze de hele film afwezig. Zelfs als er vreselijke dingen in de nepgevangenis gebeuren grijpen ze niet in. Het enige contact dat de proefpersonen met de onderzoekers hebben is in de vorm van een rode lamp, die zal gaan branden als ze iets verkeerds doen (een element dat niet in het Duitse origineel aanwezig was). Deze hele opzet komt niet over als geloofwaardig wetenschappelijk onderzoek, maar meer als een sadistisch bedenksel van Saw's Jigsaw. Valt er dan niks positiefs over The Experiment te vertellen? Jawel hoor. De film is vakkundig geschoten en het acteerwerk van Adrien Brody is dik in orde. Dat is echter bij lange na niet voldoende om de prent aan te kunnen bevelen. Degenen die geïnteresseerd zijn in het gegeven van de film kunnen dan ook beter Das Experiment in huis halen. Die film laat namelijk wél een indruk achter, in tegenstelling tot het slappe Hollywood-aftreksel.

The Experiment is verkrijgbaar op zowel DVD als Blu-ray Disc. Hieronder de recensie van de BD-uitgave.

Beeldkwaliteit

De Blu-ray Disc uitgave van The Experiment heeft de oorspronkelijke beeldverhouding van 2.40:1. Het High Definition beeld heeft een 1080/24p resolutie. Dit betekent dat het beeld progressief is opgebouwd uit 1920*1080 beeldpunten en dat de beeldsnelheid 24 beelden per seconde is (de originele filmsnelheid). De BD-uitgave bestaat uit een 25GB enkellaags disc. Voor de video-encoding is gebruik gemaakt van de SMPTE VC-1 codec.

De resulterende HD-transfer heeft een uitstekende scherpte en detaillering. Dit merk je onder meer bij de vele close-ups van zowel de gevangenen als de bewakers, waarbij ieder haartje en iedere porie te zien is. Wat de kleurweergave betreft gooit het beeld eveneens hoge ogen. De sombere, steriele setting van de nepgevangenis wordt namelijk zonder problemen naar het scherm vertaald. Klein probleempje is de ietwat hoge helderheid van het beeld, iets waar ook het zwartniveau onder te lijden heeft. Daarnaast valt bij het handjevol donkerdere scènes op dat het schaduwdetail niet altijd even goed is, maar dat lijkt en bewuste keus en is niet storend. De minimale edge enhancement die gebruikt is, is ook nauwelijks storend. En hetzelfde kunnen we eigenlijk zeggen over de lichte macro-blocking in (met name) de achtergronden. Samengevat is dit een transfer die een overwegend goed ogend HD-plaatje neerzet, en daarmee een nette voldoende verdient.

De High Definition screenshots zijn verkleind naar 1280*720 formaat en gecomprimeerd opgeslagen. Ze zijn daarom geen exacte weergave van de hoge beeldkwaliteit van Blu-ray Disc, maar geven wel een goede indruk. Wil je de screenshots bekijken in Full HD-resolutie? Neem dan een Platinum Member account!

Geluidskwaliteit

Het oorspronkelijke Engelstalige geluid van The Experiment staat in twee varianten op de BD, namelijk als Dolby Digital 5.1-track (640kbit/s) en als lossless DTS-HD Master Audio 5.1-track (16bit/48kHz). Voor de recensie bekeken we de film met het DTS-HD MA-geluid. The Experiment begint met een compilatie van onheilspellende archiefbeelden op dito muziek. De track weet dit prima over te brengen, het geheel klinkt gepast dreigend en heeft een mooie ruimtelijkheid. Maar ook gedurende de rest van de film valt er weinig te klagen. Alle beschikbare kanalen worden namelijk op een goede manier benut. Neem nu de surrounds; die worden regelmatig bijgeschakeld voor muziek en ambiance. Denk bij dit laatste bijvoorbeeld aan de holle klanken van de gevangenis en de echo's van het dichtslaan van de celdeuren. Een aangename ruimtelijkheid is het gevolg. De muziek klinkt eveneens goed en heeft een nette spreiding en strakke weergave van lage tonen. Dialogen zijn bovendien altijd prima verstaanbaar en komen netjes uit het midden. Dynamiek en detaillering hadden een tikje beter gekund, maar zijn alleszins acceptabel. We kunnen dan ook spreken van een uitstekende track! Let overigens wel op dat bij het starten van de film automatisch de DD 5.1-track wordt geselecteerd. Wil je de lossless track horen, dan zul je dus even moeten schakelen.

Extra's

De BD-uitgave van The Experiment bevat geen (popup-)menu, wat logischerwijs ook betekent dat er geen extra's te vinden zijn. Maar dat is op de buitenlandse uitgaven niet anders.

In de jaren ’70 vond een experiment plaats met een groep mannen die opgesloten werd in een nepgevangenis. Het ene deel van de groep kreeg de rol van bewaker, het andere deel de rol van gevangene. Het duurde niet lang voor het volledig uit de hand liep. The Experiment (2010), een Amerikaanse remake van het Duitse Das Experiment (2001), is gebaseerd op dit waargebeurde experiment. Helaas is de remake beduidend zwakker dan het origineel, onder meer vanwege het gebrek aan subtiliteit en geloofwaardigheid. Mensen die geïntrigeerd zijn door het gegeven van de film doen er dan ook beter aan om het Duitse origineel in huis te halen. Hoe dan ook, met de BD-uitgave van de remake is op audiovisueel gebied weinig mis; het beeld is ruim voldoende en het geluid is uitstekend. Enige nadeel is het totale gebrek aan extra’s.