["Alexander Revisited: The Final Cut"]

In 356 v. Chr. werd in Pella een jongen geboren, de zoon van de Macedonische koning Philippus (Val Kilmer) en koningin Olympias (Angelina Jolie). Deze jongen, Alexander genaamd, bleek al gauw een bijzonder kind te zijn. Er gingen zelfs geruchten dat hij niet door Philippus, maar door de oppergod Zeus verwekt zou zijn. Alexanders jeugd was echter niet makkelijk, met een vader die hem nauwelijks als eigen zoon beschouwde en een op macht beluste moeder. Deze laatste kreeg haar zin toen Philippus werd vermoord en Alexander (Colin Farrell) op twintigjarige leeftijd de macht erfde. Niet veel later begon de jonge Alexander aan zijn strijd tegen de Perzen. Een strijd die hem veel macht en aanzien opleverde. Maar daar bleef het niet bij, want Alexander was vastbesloten om naar India te trekken. Ook al zagen velen dit als waanzin. En dus is het niet vreemd dat er langzaam onrust ontstond onder zijn manschappen en de eerste barsten in zijn macht een feit werden. Zou Alexander hetzelfde lot beschoren zijn als zijn vader?

Na een moeizame productie kwam gerenomeerd regisseur Oliver Stone (Platoon, Any Given Sunday, JFK) in 2004 met het historisch epos Alexander. Een grote regisseur die zich aan een spektakelfilm waagt, dat heeft zeker potentie om een goede film op te leveren. Toen Alexander echter in de Amerikaanse bioscopen verscheen, bleek dat zowel de critici als het publiek niet echt warm liepen voor Stones prent. En dus snelde de regisseur terug naar de montagetafel om bepaalde fragmenten toe te voegen, te vervangen en te verplaatsen. Het resultaat was de voor de thuisbioscoop bedoelde Director's Cut, die iets korter duurde dan de bioscoopversie (167 minuten in plaats van 175). Maar ook die versie kon op de nodige kritiek rekenen. En dus probeerde Stone het een paar jaar geleden gewoon nóg een keer, met als resultaat het hier besproken Alexander Revisited (ondertitel: “The Final Cut”). Deze versie van de film, die een duur heeft van ruim 3,5 uur (!), is volgens velen de beste. Stone structureerde deze derde cut van de film als een klassiek epos, inclusief intermissie halverwege. Net als in de voorgaande versies probeert hij om Alexander de Grote neer te zetten als mens in plaats van legende, door vooral veel aandacht te besteden aan zijn privéleven in plaats van zijn militaire carrière. En dus bestaat slechts een klein deel van de film uit veldslagen en krijg je vooral te zien hoe Alexanders moeilijke jeugd verloopt, hoe hij omgaat met zijn seksuele geaardheid en hoe hij vriend en vijand behandelt. En ondanks dat het moeilijk is om aan te geven in hoeverre het vertoonde geschiedkundig verantwoord is, slaagt Stone in het bereiken van zijn doel. Op papier tenminste. Want Colin Farrell kan in de rol van Alexander niet altijd overtuigen. Dat is direct ook het grootste minpunt van Alexander: de castingkeuzes en het niet altijd geloofwaardige acteerwerk. Angelina Jolie, die de moeder van Alexander speelt, is wat dat betreft ook een goed voorbeeld. En dat zijn toch echt problemen die niet op te lossen zijn door knip- en plakwerk. Waarin Stone zonder twijfel wél geslaagd is, is in het neerzetten van de sfeer en het uiterlijk van de Griekse oudheid. Dat geldt ook voor de veldslagen. Die zijn rauw, bloederig en bruut, precies zoals je verwacht. En hoe zit het met het tempo van deze ontzettend lange film? Dat varieert logischerwijs; er zijn (te) trage momenten met lange mono- en dialogen, naast vlottere scènes met meer actie en intrige. Het is een hele zit, maar aan het eind van de rit heb je eigenlijk nauwelijks in de gaten dat je 3,5 uur voor de buis hebt gezeten. En dat is natuurlijk een goed teken. Qua chronologie is het echter goed opletten, aangezien er regelmatig voor- en achteruit in de tijd wordt gesprongen. Gelukkig word je daarin wel geholpen, door tijdsaanduidingen in beeld. Al met al is ook deze herziene versie van Alexander Revisited niet zonder tekortkomingen. Desondanks weet de film als geheel wel te boeien. En daarmee is het een aardige prent voor de liefhebber van het "sandalen & zwaarden"-genre .

Beeldkwaliteit

De Blu-ray Disc uitgave van Alexander Revisited heeft de oorspronkelijke beeldverhouding van 2.40:1. Het High Definition beeld heeft een 1080/24p resolutie. Dit betekent dat het beeld progressief is opgebouwd uit 1920*1080 beeldpunten en dat de beeldsnelheid 24 beelden per seconde is (de originele filmsnelheid). De BD-uitgave bestaat uit een 50GB dual layer disc, waarvan 35,9GB beschreven is. Voor de video-encoding is gebruik gemaakt van de SMPTE VC-1 codec.

De scherpte van deze HD-transfer varieert enigszins per scène, maar is over het algemeen dik in orde. Edge enhancement is minimaal gebruikt en springt slechts in een enkel shot in het oog. Positief dus. Dat geldt ook voor de prima kleurweergave; de kleurrijke stadsscènes zien er goed uit, maar ook het meer ingetogen palet van het slagveld komt goed tot uiting. Wel is in sommige scènes flink wat grain aanwezig, maar dat is ongetwijfeld een bewuste keus van de regisseur geweest. Ook positief is dat storende compressieartefacting ontbreekt, afgezien van wat sporadische posterisatie. De voornaamste minpuntjes van de transfer zijn het matige zwartniveau en schaduwdetail, waar vooral donkere scènes onder te leiden hebben. Maar dat doet weinig af aan de kwaliteit van de transfer, die we met een dikke voldoende belonen.

De High Definition screenshots zijn verkleind naar 1280*720 formaat en gecomprimeerd opgeslagen. Ze zijn daarom geen exacte weergave van de hoge beeldkwaliteit van Blu-ray Disc, maar geven wel een goede indruk.

Geluidskwaliteit

Het geluid van Alexander Revisited staat lossless op de Blu-ray Disc, in DTS-HD Master Audio 5.1 formaat (16bit/48kHz). De film bestaat voor het grootste deel uit dialoogscènes, wat zich op audiogebied vertaalt naar een rustige track die de nadruk op de voorkant heeft liggen. Daar komt de spraak netjes en goed verstaanbaar uit het midden. Wel is sporadisch enige lichte oversturing te horen, maar dat is nauwelijks storend. De achterluidsprekers worden bij de dialoogscènes subtiel benut voor muziek en ambiance. Verder bestaat een klein deel van de film uit veldslagen. Daarbij wordt een beduidend agressiever geluidsbeeld neergezet, volop surroundeffecten. Met name de laatste veldslag in de film zet op geluidsgebied blockbusterwaardige prestaties neer. Ook over de weergave van lage tonen valt weinig te klagen. Op de rustigere momenten zorgt het LFE-kanaal voor subtiele ondersteuning (had hier en daar wel een tikje steviger gemogen), en tijdens de actiescènes laat deze wat nadrukkelijker van zich horen. De detaillering van het geluid is eveneens prima, net als de dynamiek. De muziek van Vangelis komt hierdoor goed tot zijn recht. Een prima geluidskwaliteit voor het type film.

Extra's

De Amerikaanse BD-uitgave van Alexander Revisited bestaat uit twee discs en bevat flink wat extra materiaal. Zoals een audiocommentaar en een aantal uitgebreide featurettes over de totstandkoming van de film. Op de in Nederland verkrijgbare uitgave van A-Film moeten we het helaas zonder dit alles stellen. Er is op het schijfje namelijk geen enkele extra te vinden; het menu bevat enkel een hoofdstukselectie.

Na de bioscoopversie en Director's Cut is Alexander Revisited Oliver Stones derde poging om de film af te leveren die hij had willen maken. Vanwege een betere structuur en iets meer diepgang is deze 3,5 uur durende “final cut” volgens velen de beste versie van de drie. Het historisch epos over Alexander de Grote heeft zijn tekortkomingen, waaronder de casting, maar weet als geheel wel te boeien. De BD-uitgave van Alexander Revisited heeft een goede beeld- en geluidskwaliteit, maar bevat geen extra’s (in tegenstelling tot de Amerikaanse uitgave). Vind je dit laatste geen bezwaar, dan is het schijfje een aardige koop. Alexander Revisted is namelijk een film die in HD uitstekend tot zijn recht komt.