["Shõgun"]

In het begin van de 17e eeuw komt het Hollandse handelszeilschip Erasmus, met de Engelse John Blackthorne (Richard Chamberlain) als stuurman, in een zware storm terecht. Het volgende moment ontwaakt John Blackthorne in een voor hem onbekende plaats. Een plaats waar hij de mensen niet kan verstaan. De enige die Blackthorne wel kan verstaan is de Portugese priester Vader Sebastio (Leon Lissek). Alleen die overtuigt de heerser van het dorpje, de samurai Omi (Yuki Meguro) ervan dat Blackthorne en de rest van de bemanning niets anders zijn dan ordinaire piraten. De ‘piraten’ wacht maar één straf, de doodstraf. Dankzij de tussenkomst van de Vasco Rodrigues (John Rhys-Davies) reist Blackthorne af naar Yabu (Frankie Sakai), een plaatselijke ‘daimyo’. Via hem ontmoet Blackthorne uiteindelijk Lord Toranaga (Toshirô Mifune), één van de vijf regenten in Japan. Toranaga wil weten wat de echte reden is van de komst van Blackthorne in Japan. Toranaga vraagt Lady Mariko (Yôko Shimada), de vrouw van generaal Buntaro (Hideo Takamatsu), als tolk te fungeren. Voor Blackthorne, die ondertussen door het leven gaat met de Japanse naam Anjin, er erg in heeft is hij een pion geworden in de machtstrijd tussen Toranaga en een andere regent genaamd Ishido (Nobuo Kaneko). Beide willen de ‘shõgun’ (= de hoogste militaire dictator) van Japan zijn. Anjin weet het vertrouwen van Toranaga te winnen. Door zijn liefde voor Mariko doet Anjin zelf ook mee in de machtstrijd om zo de eerste ‘gai-jin’ (= buitenlander) te worden die de status van samurai krijgt.

In 1975 verscheen de lijvige roman Shõgun van de Australische schrijver James Clavell (1924-1994). Een roman waarin de strijd tussen de Japanse samurai, de katholieke Spanjaarden en de protestante Engelsen centraal staat en die deels op waargebeurde feiten is gebaseerd. Ervaringen die Clavell aan den lijve heeft ondervonden, doordat hij tijdens de Tweede Wereldoorlog 3½ jaar in het gevangenkamp Changi in Singapore doorbracht en overleefde. Clavell schreef dat hij Shõgun met een pro-Japanse passie heeft geschreven om het Oosten en het Westen dichter bij elkaar te brengen. Al direct was deze roman een absolute bestseller. Reden genoeg dus om er een verfilming aan de te wagen. Om het lijvige verhaal te verfilmen is gekozen er een televisieserie van te maken. De serie werd in 1980 op de Amerikaanse televisie uitgezonden. Totaal inclusief begin- en eindtitels en natuurlijk de nodige reclame onderbrekingen duurde de serie 12 uur en miljoenen mensen zat gekluisterd aan de buis de verrichtingen van John Blackthorne te volgen. Niet alleen in Amerika, maar nagenoeg over ter wereld was de serie een enorm succes. De hoofdrol werd gespeeld door Richard Chamberlain en leverde hem grote bekendheid op. Zijn bekendheid heeft Chamberlain sowieso vooral te danken aan rollen in miniseries, daarom wordt hij wel eens oneerbiedig de ‘koning van de miniserie’ genoemd. Want naast Shõgun is Chamberlain ook bekend geworden door zijn rol in de televisieseries Dr. Kildare (1961-1966), The Thorn Birds (1983) en The Bourne Identity (1988).
De kracht van de serie is dat het de westerse cultuur een (educatieve) blik gunt op de oude Japanse cultuur en gewoonten. In de serie spreken de Japanners ook gewoon in hun eigen taal. Om het gevoel van vervreemding te versterken, is het Japans gesprokene niet ondertiteld.

Door Paramount is de televisieserie mooi verdeeld over vier DVD’s. De serie wordt gepresenteerd als één lang doorlopen verhaal, waarbij alle tussenliggende begintitels en aftitelingen van de afleveringen zijn verdwenen. Hierdoor heeft de serie een speeltijd van bijna 9 uur. Een vijfde DVD bevat nog eens een paar uitstekende extra\'s, waarbij het geheel is gestoken in een mooi uitgevoerde digipack verpakking.

Beeldkwaliteit

Bedoeld voor televisie is de serie opgenomen in het standaard 4:3 televisieformaat. De serie is oorspronkelijk opgenomen op 35 mm filmmateriaal. Paramount heeft dit materiaal een grondige opknapbeurt gegeven waardoor de serie er werkelijk prachtig uitziet. Gemiddeld genomen is de beeldkwaliteit erg goed. Een kleurrijk beeld met verzadigde kleuren, goed contrast en prima scherpte en detaillering. Er is heel lichtjes gebruik gemaakt van edge enhancement. Af en toe zit er nog een spettertje in het beeld. Toch zijn er ook scènes waar het beeld iets minder scherp is, de kleuren iets fletser zijn en waar duidelijk filmgrain zichtbaar is. Dit zijn dan vooral de scènes die zich buiten afspelen.
De serie is verdeeld over vier DVD’s met disc 1 – 138 minuten, disc 2 – 127 minuten, disc 3 – 129 minuten en disc 4 – 133 minuten. Alle vier DVD’s zijn van het type DVD-9 (dubbellaags). In alle gevallen is de laagwisseling netjes weggewerkt. De optionele witte Nederlandstalige ondertiteling is goed leesbaar, heeft een beetje groot lettertype en staat een regel te hoog onder in het beeld geplaatst.

Geluidskwaliteit

De serie is van origine voorzien van een mono geluidstrack. Voor deze release is de geluidstrack ook volledig gerestaureerd en opgewaardeerd naar een volwaardige Dolby Digital 5.1 (bitrate 448 kb/s) geluidstrack. Nu lijkt dit beter dan het feitelijk is. Want het monokarakter van de film blijft duidelijk hoorbaar. Nagenoeg alle filmgeluiden komen namelijk ook uit de centerspeaker, evenals alle dialogen. Deze dialogen zijn altijd goed te volgen. De fraaie muziek van Maurice Jarre daarentegen heeft een goede stereospreiding, waarbij de achterkanalen daar nog eens enig ruimtelijk aspect aan toe voegen. Bij enkele specifieke filmgeluiden als de storm worden de achterkanalen ook subtiel gebruikt. Het LFE kanaal wordt heel incidenteel bij de muziek aangesproken, maar blijft eigenlijk nagenoeg ongebruikt. De geluidstrack is vrij van ruis of andere storende elementen. Kortom, een goed klinkende soundtrack.

Extra's

De statische menu’s zijn in 4x3 standaard beeldformaat en voorzien van achtergrondgeluid. Alle extra’s staan op de vijfde disc van de set. Extra’s zijn in 1.33:1 beeldformaat met DD2.0 geluid en voorzien van Nederlandse ondertiteling.

The Making of Shõgun (80 minuten).
Een zeer uitgebreide, speciaal voor de DVD release opgenomen documentaire over alle aspecten van de serie. Zeer de moeite waard. Met veel interviews met regisseur, auteur, de spelers en de producers. De documentaire is opgedeeld in 13 verschillende hoofdstukken, waarbij elk hoofdstuk een aspect van de serie behandeld. Via een Play All optie kun je de onderdelen aaneengesloten bekijken.

Historical Perspective Featurettes
Een drietal korte documentaires waarin professor Paul Varley en professor Christine Yano vertellen over de Japanse cultuur. Beide zijn werkzaam aan de Universiteit van Hawaï, Varley is een Sen Soshitsu XV Professor inzake de Japanse culturele historie en Yano is antropologie professor. Elk van de drie documentaires behandelt een bepaald Japans cultuuraspect.
The Samurai (6 minuten)
The Tea Ceremony (5 minuten)
The Geisha (5 minuten).

Commentary by Director Jerry London on Selected Scenes
Met keuze uit een zevental korte scènes waarbij regisseur Jerry London enige toelichting geeft. Helaas is dit niet Nederlands ondertiteld.

Bij de set zit een 16 pagina’s tellend boekje met de tracklisting en achtergrondinformatie over de serie. Het geheel is verpakt in een mooi vormgegeven uitvouwbare digipack. Om deze digipack zit een transparante plastic cover. Een zeer fraai ogende set.

Shõgun wordt wel nog wel eens benoemd als de beste televisieserie die ooit is gemaakt. Of dat zo is, moet je zelf beoordelen. Feit is wel dat regisseur Jerry London een zeer goede verfilming van de lijvige gelijknamige roman van James Clavell gemaakt heeft. Een serie over liefde en oorlog in het feodale Japan aan het begin van de 17e eeuw. Richard Chamberlain speelt de hoofdrol als stuurman John Blackthorne die in Japan meegesleurd wordt in een machtstrijd tussen twee belangrijke regenten. Zijn verliefdheid voor de vrouw van een belangrijke Japanse generaal maakt dat Blackthorne zich ook actief in de machtstrijd werpt. De serie is gemaakt met veel aandacht voor de Japanse cultuur en gewoonten.
Paramount heeft de indrukwekkende serie geheel in ere hersteld. Beeld en geluid zijn gerestaureerd, resulterend in een prima kwaliteit van beide. Een extra disc met onder andere een informatieve documentaire maken het geheel compleet. Om het bijzondere van de set te benadrukken, is het geheel verpakt in een zeer fraai ogende digipack verpakking. Een absolute aanrader!